ÖZEL HUKUK-II
(MİRAS-BORÇLAR-EŞYA-TİCÂRET VE DEVLETLER HUSUSİ HUKUKU)
Prof. Dr. Ahmed Akgündüz
Ansiklopedi boy, 1205 sayfa
İSLAM VE OSMANLI HUKUKU KÜLLİYÂTI isimli eserimizin üçüncü cildi İSLAM ÖZEL HUKUKU-II (Miras Hukuku-Borçlar Hukuku-Eşya Hukuku-Ticâret Hukuku-Devletler Hususî Hukuku) adını taşımaktadır.
Bu cilt özellikle de günlük mu´âmeleler ile alakalı borçlar hukuku ve ticâret hukuku konularını kapsamaktadır. Kadri Paşa’nın borçlar genel ile alakalı kısımları modern hukukla ilgili araştırma ve mukayese yapacaklar için bir hazine hükmündedir.
Ticâret hukuku kısmında neşrettiğimiz Evkaf Bankası düzenlemesinin fâizsiz bankacılıkla alakalı İslam alemîndeki iddiaları tamamen çürütmekte ve İslam alemînden seksen sene önce Osmanlı Devleti’nin asırlardır uyguladığı fâizsiz bankacılık sistemîni hukuki düzenlemeye bağladığını göstermektedir.
Ali Haydar Efendi’nin murâbaha ve mudâraba ile alakalı hazırlamış olduğu metin de çok ilgi çekicidir ve araştırmacıların himmetlerini beklemektedir.
Eserin bu cildinde neşrettiğimiz hukuki düzenlemelere gelince, bunu şöylece özetlemek mümkündür:
ÜÇÜNCÜ KİTAP, MİRAS HUKUKU’na ayrılmış bulunmaktadır ve bu kitap diğerlerinde olduğu gibi iki ana kısma ayrılmıştır.
BİRİNCİ KISIM, İSLÂM MİRAS HUKÛKUNUN NAZARÎ ESASLARI’nı özetlemektedir.
İKİNCİ KISIM ise, İSLÂM MİRAS HUKÛKU İLE ALAKALI HUKÛKÎ METİNLER’e ayrılmıştır. Kitâbımıza aldığımız metinler şunlardır:
1. 1915 TARİHLİ ALİ HAYDAR EFENDİ’NİN TESHÎLÜ”L-FERÂİZ’i.
2. 1867 TARİHLİ ARAZİ-İ EMİRİYE VE MEVKÛFENİN TEVSΑ-İ İNTİKÂLÂTINA DÂ’İR NİZAMNÂME.
3. 1913 TARİHLİ EMVÂL-İ GAYR-I MENKULE İNTİKÂLÂT KANUN-I MUVAKKATI.
4. 1865 TARİHLİ KADRİ PAŞA’NIN EL-AHKÂM EŞ-ŞER’İYYE FÎ’L-AHVÂLİ”Ş-ŞAHSİYYE (MD. 584-647) adlı eseri.
DÖRDÜNCÜ KİTAP, BORÇLAR HUKUKU’na ayrılmış bulunmaktadır ve bu kitap diğerlerinde olduğu gibi iki ana kısma ayrılmıştır. BİRİNCİ KISIM, İSLÂM BORÇLAR HUKÛKUNUN NAZARÎ ESASLARI’nı özetlemektedir.
İKİNCİ KISIM ise, İSLÂM BORÇLAR HUKÛKU İLE ALAKALI HUKÛKÎ METİNLER’e ayrılmıştır. Kitâbımıza aldığımız metinler şunlardır:
1. 1876 TARİHLİ MECELLE-İ AHKÂM-I ADLİYE.
2. 1872 TARİHLİ ALİ HAYDAR’IN EL-MECMÛ’ATÜ”L-CEDÎDE FI”L-KÜTÜBİ”L-ERBA‘A adlı eseri.
3. 1888 TARİHLİ ÎCÂR-I AKÂR NIZÂMNÂMESİ.
4. 1880 TARİHLİ KADRİ PAŞA”NIN EŞYA VE BORÇLAR HUKUKU KODU (MÜRŞİD”ÜL HAYRAN İL MA’RİFETİ AHVÂL’İL-İNSAN Fİ’L-MU’ÂMELÂT’İŞ-ŞER’İYYE AL MEZHEB’İL-IMÂM’İL-A’ZAM EBÎ HANÎFE EN-NU’MÂN).
5. 1923 TARİHLİ VÂCİBÂT KOMİSYONU ZABITLARI VE TEDVÎN ETTİKLERİ MADDELER.
6. 1923 TARİHLİ VÂCİBÂT KOMİSYONU ESBÂB-I MÛCİBE LÂYİHASI VE TEDVÎN ETTİKLERİ MADDELER.
BEŞİNCİ KİTAP, EŞYA HUKUKU’na ayrılmış bulunmaktadır ve bu kitap diğerlerinde olduğu gibi iki ana kısma ayrılmıştır. BİRİNCİ KISIM, İSLÂM EŞYA HUKÛKUNUN NAZARÎ ESASLARI’nı özetlemektedir.
İKİNCİ KISIM ise, İSLÂM EŞYA HUKÛKU İLE ALAKALI HUKÛKÎ METİNLER’e ayrılmıştır. Kitâbımıza aldığımız metinler şunlardır:
1. 1876 TARİHLİ MECELLE’NİN EŞYA HUKUKU İLE ALAKALI HÜKÜMLERİ (MD. 701-761, 950-956,1008-1044, 1045-1328).
2. 1858 TARİHLİ ARÂZÎ KÂNÛNNÂME-I HÜMÂYÛNU.
3. KADRİ PAŞA”NIN EŞYA VE BORÇLAR HUKUKU KODU (MÜRŞİD’ÜL -HAYRAN).
ALTINCI KİTAP, TİCÂRET HUKUKU’na ayrılmış bulunmaktadır ve bu kitap diğerlerinde olduğu gibi iki ana kısma ayrılmıştır. BİRİNCİ KISIM, İSLÂM TİCÂRET HUKÛKUNUN NAZARÎ ESASLARI’nı özetlemektedir.
İKİNCİ KISIM ise, İSLÂM TİCÂRET HUKÛKU İLE ALAKALI HUKÛKÎ METİNLER’e ayrılmıştır. Kitâbımıza aldığımız metinler şunlardır:
1. 1876 TARİHLİ MECELLE’NIN TICÂRET HUKUKU İLE ALAKALI MADDELERİ (1045-1059, 1329-1448).
2. 1881 TARİHLİ ALİ HAYDAR EFENDİ’YE AİT BEY’-İ MÜVÂZA’A, KARZ AKDİ, MURABAHA VE KISMET-İ GUREMÂ’YA AİT RİSALESİ.
3. 1914 TARİHLİ EVKÂF BANKASI KANUNU .
YEDİNCİ KİTAP, İSLAM DEVLETLER HUSUSİ HUKUKU’na ayrılmış bulunmaktadır ve bu kitap diğerlerinde olduğu gibi iki ana kısma ayrılmıştır. BİRİNCİ KISIM, İSLAM DEVLETLER HUSUSİ HUKÛKUNUN NAZARÎ İSLAM DEVLETLER HUSUSİ HUKÛKU İLE ALAKALI HUKÛKÎ METİNLER’e ayrılmıştır. Kitâbımıza aldığımız metinler şunlardır:
1. 1868 TARİHLİ TÂBİ‘İYYET-İ OSMÂNİYYE KÂNÛNU
2. 1330 TARİHLİ Memâlik-i Osmaniye”de bulunan Ecânibin Hukuk ve Vezâifi Hakkında Kanun-ı Muvakkat
Külliyâtın son cildinde iki önemli özellik daha vardır: Birincisi: bu cilde 120 sayfayı bulan bir İslam ve Osmanlı Hukuku Kaynakçası ekledik. İkincisi; bu cildde de ayrıntılı bir kavram fihristi verdik.
